مدیریت مصرف، راه گریز از چالش ناترازی تولید و مصرف برق
دکتر محمدرسول تحفه – مدیر دفتر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق فارس
بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده، میزان مصرف برق در کشور به‌طور نگران‌کننده‌ای افزایشی است به‌گونه‌ای که تداوم این وضعیت در آینده چالشی جدی به همراه خواهد داشت. این در حالی‌ست که با شروع فصل گرم، در حدود ۴۰ درصد از ظرفیت تولید برق در ایران، توسط وسایل سرمایشی مصرف می‌شود که این میزان، از مجموع ظرفیت نیروگاهی در کل کشورهای همسایه شمالی ایران بیشتر است.
متوسط سرانه مصرف برق هر مشترک خانگی از سال ۱۳۷۹ تا ۱۴۰۳ از رشدی قابل‌توجه حکایت دارد؛ از این‌رو وابستگی شدید زندگی امروزی به برق بر کسی پوشیده نیست و این موضوع ضرورت تأمین برق را دوچندان کرده است؛ چراکه امروزه همه چیز به وجود برق وابسته شده و لحظه‌ای نبود برق مشکلات متعددی را برای مردم به همراه خواهد آورد.
کارشناسان دنیا معتقدند که گرچه برق به نیازی ضروری برای زندگی تبدیل شده است؛ اما افزون بر پرداختن به راه‌های افزایش ظرفیت تولید، باید به مدیریت مصرف نیز توجه نمود، اقدامی که در همه جای جهان ساری و جاری است. ایالات متحده آمریکا برای ترغیب مردم به مدیریت مصرف اقدام به افزایش تعرفه‌های برق کرده و از طرف دیگر به مردم توصیه می‌کند تا نسبت به تعویض وسایل برقی که مصارفی بالا دارند اقدام کنند.
در کشور ما هم توجه به مدیریت مصرف برق در سمت مصرف‌کننده از سال ۱۴۰۰ به‌طورجدی تری در دستور کار متولیان امر قرار گرفته، اگرچه صنعت برق سال‌های پیش‌تر نیز با طراحی الگوی مصرف به دنبال تشویق مردم به مصرف بهینه بود؛ اما این موضوع از بعد از تابستان ۱۴۰۰ جدی‌تر شده است. از آن سال مجموعه صنعت برق و وزارت نیرو مصمم‌تر شد تا علاوه بر این‌که افزایش زیرساخت‌های نیروگاهی تولید برق را در دستورکار قرار دهد، با تشویق مردم، فرهنگ مصرف بهینه را نهادینه کند.
باید این نکته را در نظر داشت که مدیریت مصرف برق شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های به هم پیوسته بین صنعت برق و مشترکان آن است که به منظور بهینه‌سازی و منطقی‌کردن مصرف برق صورت می‌پذیرد تا بتوان با کارآیی بیشتر و هزینه‌کمتر به بهبود اقتصاد ملی یاری شود، بدین ترتیب هم عرضه‌کننده و هم مصرف‌کننده برق به سود بیشتری می‌رسند و سطح رفاه جامعه افزایش می‌یابد. پس مدیریت مصرف برابر با کاهش رفاه نیست، بلکه صرفا برای مصرف بهینه انرژی الکتریکی است.
در همین راستا سهیم کردن مردم در مبلغی که در ازای صرفه‌جویی و مدیریت مصرف انجام می‌گرفت به یکی از سیاست‌های وزارت نیرو تبدیل شد. این موضوع در تابستان ۱۴۰۱ به طور محدود به مرحله اجرا درآمد و بر اساس آن چندین میلیارد تومان پاداش همکاری در برنامه‌های مدیریت مصرف به مردم تعلق گرفت. در سال ۱۴۰۲مقرر شد همه مشترکان خانگی با هر میزان صرفه‌جوئی و مدیریت مصرفی که انجام دادند از پاداش برخوردار شوند حتی آنها که مشترک پر مصرف به‌حساب می‌آمدند.
امسال نیز یکبار دیگر تلاش برای نهادینه‌سازی مدیریت مصرف برق در دستور کار قرار گرفت به‌گونه‌ای که علاوه بر پاداش صرفه‌جویی برای کسانی که کاهش مصرف دارند، مشوق‌های دیگری در قالب پویش با انرژی در نظر گرفته شده است. پویش باانرژی با این هدف طراحی شده است که ضمن حفظ رفاه و آسایش تمامی شهروندان عزیز، مشارکت حداکثری آنها را برای بهبود روش‌های مصرف برق به عنوان یک انرژی گرانبها جلب نماید.
در این پویش، که تا پایان تابستان ادامه دارد، به مشارکت‌کنندگانی که موفق به حداقل ۱۵ درصد صرفه‌جویی در مصرف برق در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته شده‌اند، به قید قرعه جوایز ارزشمندی اهدا خواهد شد. در حال حاضر به نظر می‌رسد، تنها راه گریز از چالش ناترازی تولید و مصرف برق رویکرد اصلاح الگوی مصرف باشد.
