“عمارت شیرینه” آرام آرمیده بر دامان بیرمی +تصاویر
عمارت شیرینه از آثار تاریخی شهرستان دشتی با قدمت بیش از ۱۰۰ سال، در تنگ و منطقه گردشگری به همین نام در دامنه کوه بیرمی و ۵ کیلومتری شرق شهر خورموج مرکز شهرستان دشتی در استان بوشهر واقع است.
این اثر تاریخی به شماره ۲۳۹۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
در بازدید از این بنای تاریخی با محمدعلی بسته سمندر، یکی از اهالی خورموج آشنا شدیم و ایشان با توضیحاتی مبسوط درخصوص این عمارت و قلعه خورموج به معرفی این اماکن و شخصیت محمدخان دشتی حاکم این منطقه پرداخت.
این عمارت توسط محمد خان دشتی (درگذشته ۱۲۹۸ قمری) بنا نهاده شده و با توجه به اینکه سرچشمه آب شیرینی در کنار عمارت قرار داشت مشهور به عمارت شیرینه گردید. پس از فوت محمد خان این بنا به شیخ عبدالله حاجیانی فروخته شد و بعد از وی مالکین به ترتیب عبارتند از: غلامی حاج حیدر مظفری صالح احمدی که نهایتاً با توجه به اینکه چاه های عمیق و تلمبه خانه اداره آب در کنار عمارت قرار داشت توسط سازمان مزبور خریداری گردید.
بیشتر بخوانید:
قلعه خورموج اثر تاریخی منحصر بفرد در خطه جنوب +تصاویر
عمارت شیرینه دارای دو طبقه بوده و از مصالح سنگ و گچ ساخته شده است.
طبقه زیرین به دو بخش تقسیم می شود بخش مرکزی که به صورت یک سالن به ابعاد ۲۴ متر مربع است درگاه های به شکل هلالی به طور قرینه در دیوارهای شرقی و غربی ایجاد کرده اند که از طریق این درگاه ها به دهلیزی که به صورت کمربندی تمام سالن را دور می زند راه پیدا می کند.
سالن مرکزی در مجموع ۸ درگاه قوسی شکل دارد که به دهلیز ار تباط پیدا می کند. دالان مجاور سالن دارای ۳ متر عرض و ۶ دریچه نور گیر به صورت قرینه در سقف آن ایجاد کرده اند که نور لازم را در این بخش تأمین کرده است.
ورودی دهلیز با سه پله به داخل بنا راه داشته و در جانب غربی دهلیز ایجاد شده است. طبقه دوم که در حقیقت شاه نشین می باشد دارای تزئینات و الحاقات مخصوص به خود بوده و در این قسمت قرینه سازی و تعادل و همچنین منظر سازی بسیار ماهرانه و استادانه به کار بسته شده مخصوصاً در شاه نشین مقرنس کاری و کاربندی و قرینه سازی در هلالی های گچبری به خوبی به کار رفته است.
عوامل تزئینی این بنا علاوه بر کاربندی ها و قاب های تزئینی زیر قوس های سقف و همچنین طاقنماهای تزئینی و طاقچه های متعدد که به صورت قرینه در دیوارهای جانبی شاه نشین به کار گرفته شده از انواع بدیع طاق و طاقنما از جمله کلمبو که مخصوص آب انبارها و کاروانسراهاست در این بنا استفاده شده است.
متأسفانه به دلیل وضعیت نگهداری و مرمت نامناسب و آسیب های وارده توسط گردشگران، آثار ناچیزی از تزئینات باقی مانده است.
پوشش درگاه ها به صورت چپیله نیز از دیگر عوامل بارز این بنا است. طاق بین تویزه ها ترکیبی از خوانچه پوش است که مشابه آن را در مسجد جامع یزد و خانه سوکیاسیان اصفهان می بینیم.
و اما آنچه در این مکان بسیار قابل تأمل و تأثر برانگیز است، عدم توجه کافی مسئولین میراث فرهنگی و کم لطفی بازدید کنندگان در تخریب عمدی این اثر تاریخی می باشد. متاسفانه به جز طبقه زیرین که توسط اهالی هنر این منطقه، به مکانی جهت تجمعات فرهنگی تبدیل شده و مرمت و پاکسازی گردیده و از آن مراقبت به عمل آمده است، سایر قسمتهای این بنای تاریخی به دلیل دیوار نویسی های نابخردانه برخی افراد ناآگاه و عدم حفاظت توسط میراث فرهنگی شهرستان خورموج، بسیار بدمنظره و دل آزار می نماید.
امید است مسئولین ذیربط، پیش از آنکه دیر شود فکری به حال این بنای تاریخی منحصر به فرد نموده و اقدامات لازم جهت مرمت و محافظت از این مکان و سایر اماکن ارزشمند بعمل آورند.
خبرنگار: الهام ضرغام
