فوتبال آرژانتین و برزیل کجا فوتبال ما کجا

به قلم: محسن بابادی – کارشناس ورزشی پرتو جنوب

ورزش، خصوصا فوتبال می تواند در تمامی جهان سبب صلح، آرامش، نزدیک شدن اقوام و ملت ها فارغ از هرگونه نژاد، تفکر، مذهب، عقیده و حتی جنسیت شود. در واقع ورزش زبان مشترک همه مردم دنیا بوده و قدرتمندترین سلاح و ابزاری است که بدون جنگ و خونریزی می تواند سبب ایجاد صلح جهانی و برقراری آرامش در این کره خاکی گردد.

همان گونه که بارها دیده اید برگزاری جام ملت های اروپا، آسیا، آمریکای جنوبی و جام جهانی توانسته تمامی فرهنگ ها و مذاهب را به سمت و سوی خود کشانده و جامعه بین الملل فارغ از هر چیزی کنار هم در یک ورزشگاه نشسته و از تماشای بازی فوتبال لذت ببرند. حتی المپیک ۲۰۲۴ نیز همچون سایر موارد یاد شده و چه بسا بیشتر، به واسطه دربرداشتن تمامی ورزش ها در بالاترین سطح و حضور تمامی کشورها از قاره های مختلف جهان، بار دیگر نویدبخش صلح، آزادی، برادری و تقابل با تبعیض در جهان شده است. اما در خصوص فوتبال در کشور ما، بایست پذیرفت می تواند یکی از مهم ترین ارکان زندگی هر ایرانی باشد.

به شرط اینکه دولتمردان و سیاسیون این را بدانند، با جان و دل بپذیرند و فوتبال را به عنوان سمبل آرامش، صلح و آشتی ملی قرار دهند. فوتبالی که در هر شب آن که یک بازی فینال جام جهانی یا لیگ قهرمانان اروپا برگزار می شود، از چند روز قبل تا چند روز بعد بازی بیش از نیمی از جمعیت کشورمان را پای تلویزیون و شبکه های اجتماعی نشانده و به نوعی همه را درگیر می کند و نتیجتا آسایش اجتماعی، کاهش بزهکاری و نشاط در جامعه را حکمفرما خواهد کرد.

حتی همین بازی رفت و برگشت استقلال پرسپولیس نیز تا حدودی چنین خاصیتی دارد و بازدیدی چند برابر بیش از تمام بازی های لیگ دارد. پس نشانگر این است که فوتبال پتانسیل و ظرفیت بسیار زیادی در درست شدن کژی های جامعه و حل بسیاری از مشکلات کشورمان داشته، هرچند تاکنون نادیده گرفته شده است. اما آنچه مهم است و قصد دارم توجه مخاطبین را بدان جلب کنم، اینکه بلافاصله پس از قهرمانی آرژانتین در کوپا آمریکا برای دومین بار پیاپی، وزیر ورزش آرژانتین به علت انتقاد از مسی و انزوفرناندس در رادیو به دلیل خواندن سرودی نژادپرستانه و توهین به مردم و بازیکنان فرانسه رقیب آرژانتین در فینال جام جهانی ۲۰۲۲ از جانب بازیکنان تیم، برکنار شد.

داستان از این قرار است که پس از قهرمانی، بازیکنان آرژانتین سرودی را خواندند که به نوعی نژادپرستانه محسوب می شد. در بخشی از این سرود بازیکنان آرژانتین می گویند « آن ها برای فرانسه بازی می کنند، اما همه از آنگولا آمده اند. امباپه مادرش نیجریه ای و پدرش کامرونی است، اما روی کاغذ ملیتی فرانسوی دارد. » این جملات که در ظاهر تفاوتی میان مردمان افریقایی و سایر مردمان سفیدپوست یا سرخ پوست قایل می شود، هویتی مبنی بر توهین های نژادپرستانه دارند و علت اصلی انتقاد به انزوفرناندس همین بوده است. پس از انتقاد جامعه جهانی به واکنش بازیکنان آرژانتین بعد قهرمانی، « خولیو گارو » وزیر ورزش آرژانتین روز چهارشنبه در مصاحبه ای رادیویی ضمن انتقاد گفت: «لیونل مسی به عنوان رهبر رختکن، باید از جامعه هدف توهین عذرخواهی کند. این عذرخواهی به مسی محدود نمی شود و رییس فدراسیون فوتبال آرژانتین هم محکوم به عذرخواهی در این باره خواهد بود. این رفتار ها از جانب بازیکنان آرژانتین، وجهه کشور و مردمانش را در جامعه جهانی خراب می کند.» به دنبال این اظهارنظر رسمی، طی کمتر از ۲۴ ساعت و در روز پنجشنبه، خولیو گارو از سمتش برکنار شد و این پیام به اطلاع طرفداران فوتبال رسید. در شبکه اجتماعی X نیز دفتر « خابیر می لی » رییس جمهور این کشور اطلاعیه ای منتشر کرد و ضمن خبر عزل وزیر ورزش، نوشت: « هیچ دولت و حکومتی حق ندارد به تیم ملی آرژانتین دستور دهد بازیکنانش چگونه فکر کنند، چگونه واکنش نشان دهند و رفتارشان چگونه باشد.» همچنین در این اطلاعیه نوشته شده « این بازیکنان قهرمانان ملی هستند که یک بار جام جهانی و دوبار کوپا آمریکا را فتح کرده اند و علاوه بر این دولت به هیچ یک از شهروندان نباید چگونه فکر کردن و واکنش نشان دادن را تحمیل کند، چه برسد به تیم ملی فوتبال یک کشور پرافتخار. به همین دلیل خولیوگارو از این پس سمتی به عنوان وزیر ورزش کشور ندارد. » فارغ از اینکه کدام طرف درست می گوید و اینکه رفتار بازیکنان تیم ملی آرژانتین پس از قهرمانی درست بوده یا خیر و اینکه اظهارنظر ها و تصمیمات بعدی صحیح بوده یا اشتباه، این نکته مهم را می توان برداشت کرد و جدیت کار را به وضوح دید که در کشور برزیل و آرژانتین واقعا فوتبال همه چیز است و تمامی زندگی مردم این کشورها در فوتبال خلاصه می شود.
این چنین می شود که فوتبال سمبل و نماد ملی یک کشور شده و برزیل با ۵ قهرمانی در جام جهانی و آرژانتین با این همه افتخار که فقط مسی با ۸ توپ طلا در ۹ فینال جهانی شامل دو فینال جام جهانی، ۵ فینال کوپاامریکا، یک فینال المپیک و یک فینال جام زیر ۲۰ سال جهان شرکت داشته، رکورددار بوده و این دو کشور معدن کشف استعداد و بزرگترین صادر کننده بازیکن به اقصی نقاط دنیا هستند. در میان ۴ بازیکن برتر تاریخ فوتبال دنیا نیز نام پله، مارادونا و مسی دیده می شود که در کنار کریس رونالدو بزرگترین و دست نیافتنی ترین بازیکنان فوتبال جهان هستند. حتی آمار گل های ملی لیونل مسی از علی دایی نیز فراتر رفته و امسال شانس کسب نهمین توپ طلا را دارد.

پس فوتبال و نقش آن در زندگی مردم این دو کشور انکارناپذیر بوده و این موضوع به حدی جدی است که پس از سخنان بجا و منطقی وزیر ورزش این کشور، نه تنها از وی حمایتی نشد، بلکه به خاطر درخواست عذرخواهی از مسی و انزوفرناندس، از جانب رییس جمهور کشورش در کمتر از ۲۴ ساعت برکنار شد و هیچ کدام از مردم و رسانه های آرژانتین به این برکناری اعتراضی نکردند. این در حالی است که از قهرمانی آرژانتین در جام جهانی ۲۰۲۲ دو سال گذشته و در مقابل تیمی اروپایی پیروز شدند و ربطی به قهرمانی این تیم در کوپا آمریکا نداشت.

همه به لحاظ گذر زمان و هم به لحاظ ورزشی بودن موضوع و هم از نظر اینکه رقیب، دیگر آن رقیب قبلی نبود و جام هم دیگر آن جام نبود و اصلا کوپاامریکا ارتباطی به جام جهانی ندارد. آن هم در شرایطی که در جام جهانی مشکلی بین فرانسه و آرژانتین وجود نداشت و بازی در سلامت کامل بدون حاشیه خاصی برگزار شده بود. اما این حمایت متعصبانه و سختگیرانه رییس جمهور و مردم آرژانتین از فوتبال و بازیکنان تیم ملی کشورشان را با زمان سرمربیگری علی دایی در تیم ملی قیاس کنید که در بازی ایران مقابل عربستان در ورزشگاه آزادی که نیمه اول بازی را واگذار کرده بودیم، میان دو نیمه به علت محدودیت زمان، خستگی و تنش فکری بازیکنان و مربیان و لزوم صحبت های فنی برای جبران نتیجه، اجازه ورود بی مورد در رختکن به عده ای از دولتمردان داده نشد و در کمتر از ۲۴ ساعت علی دایی اسطوره فوتبال مملکت که حدودا ۱۷ سال رکورددار و آقای گل فوتبال جهان بود را این گونه کنار گذاشتند و این رفتار و دیگر رفتار ها شد سرنوشت فوتبال ما که اکنون نتیجه اش را مشاهده می کنیم.

آرژانتین و برزیل از پرورش و انتقال بازیکن چنان گردش مالی عظیمی دارند که بیش از چند برابر درآمد حاصل از صادرات نفت ایران، به اقتصادشان کمک کرده و با وجود تمامی فرهنگ ها، مذاهب، آیین ها و تفکرات سیاسی مردم این دو کشور گرد توپ گرد جمع و متحد شده اند. ما موافق حمایت کورکورانه و تا این حد متعصبانه رییس جمهور آرژانتین از تیم ملی فوتبالش نیستیم، اما هدف آن بود که اهمیت و نقش فوتبال در آن کشور بیان شود که هیچ کس در مقابل آنچه مردم را شاد و کشور را سرپا نگه می دارد، ولو به درستی و با صحبت های منطقی و به جا نمی تواند ایستادگی کرده و باید تابع فوتبال که وجهه مشترک و خواست مردم است باشد. تنها بدین شکل است که با این حمایت ها دو قهرمانی پیاپی در کوپاامریکا و یک قهرمانی در جام جهانی حاصل می شود.

دقیقا همان اتفاقی که برای اسپانیا در بیش از یک دهه قبل رخ داد. یعنی دو قهرمانی پیاپی در یورو ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ و قهرمانی در جام جهانی ۲۰۱۰. این در حالی است که اختلافات سیاسی به شدت در این کشور در سطح بالایی قرار داشته و هنوز دارد و ایالت کاتالونیا و جدایی‌طلبان باسک قصد دارند خود را از از اسپانیا جدا کرده و تنها فوتبال می توانست این مشکل را موقتا حل کند و به مردم این کشور آرامش دهد.

دقیقا سیاستمداران اسپانیایی این نکته را به خوبی دانسته و از حدودا دو دهه پیش تا کنون فوتبال اسپانیا خصوصا تیم های بارسلونا، ریال مادرید و اتلتیکومادرید را تقویت کرده و مشاهده می کنیم تا کنون سرآمد فوتبال دنیا هستند و بازیکنانی همچون کاسیاس، ژاوی، اینستا، جرارد پیکه، فابرگاس، پویول، داویدویا، سرخیو راموس، ژابی آلونسو و…را تحویل فوتبال دنیا داده اند که بدون تردید جزو بزرگترین و نامدارترین ورزشکاران یک قرن اخیرند. پس با این توضیحات، بایست اهمیت ورزش خصوصا فوتبال، کشتی و والیبال در کشورمان را دانست و اولویت قرار گرفته و در دستور کار دولت جدید باشد تا بتوانیم شاهد سلامت بیشتر جامعه و بهبود اوضاع سیاسی و امنیتی کشور باشیم.