مروری بر اعمال شب و روز عاشورا

قیام عاشورا یکی از مهمترین اتفاقات تاریخ است و جاودانگی این قیام بر جهاد و شهادت بنا گذاشته شده است. مکتب عظیم امام حسین(ع) درس جوانمردی، ایثار و گذشت را به انسان‌ها آموخت و درس‌های بی‌شماری برای هر فردی دارد.

به گزارش پرتو جنوب به نقل از ایسنا؛ در کتاب مفاتیح الجنان برای شب و روز عاشورا اعمال و رعایت آدابی ذکر شده که در ادامه به تفصیل آمده است:

شب عاشورا:

سید در کتاب «اقبال» برای این شب دعاها و نمازهای بسیار با فضیلت‌های فراوان روایت کرده، از جمله «صد رکعت» نماز که در هر رکعت پس از سوره حَمد «سه مرتبه» سوره توحید خوانده و بعد از پایان صد رکعت «هفتاد مرتبه» بگوید:

سُبْحانَ اللّهِ، وَالحَمْدُ للّهِ، وَلَا إِلهَ إِلّا اللّهُ، وَاللّهُ أَکْبَرُ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّهَ إِلّا باللّهِ العَلِیِّ العَظِیمِ؛ منزّه است خدا و سپاس خدای را و نیست معبودی جز خدا و خدا بزرگ‌تر است و جنبش و نیرویی نیست مگر به خدای برتر بزرگ.

و در روایت دیگر پس از “العَلِیِّ العَظِیمِ” استغفار نیز ذکر شده؛ و از جمله چهار رکعت نماز در آخر شب که در هر رکعت پس از سوره حَمد، هرکدام از آیت‌الکرسی و سوره‌های توحید و فلق و ناس را “ده مرتبه” بخواند و پس از سلام “صد مرتبه” سوره توحید را قرائت کند و دیگر چهار رکعت نماز، در هر رکعت سوره حَمد و «پنجاه مرتبه» سوره توحید.

این نماز مطابق است با نماز امیرالمؤمنین علیه‌السلام که فضیلت بسیار دارد و بعد از نماز فرموده: بسیار ذکر خدا کند و صلوات بسیار بر رسول خدا(ص) فرستد و هرچه می‌تواند بر دشمنان ایشان لعن کند.

در فضیلت اِحیای این شب روایت کرده: مانند آن است که عبادت کرده باشد به عبادت جمیع فرشتگان و عبادت در آن، برابر هفتاد سال عبادت است و اگر کسی را توفیق دست دهد، در چنین شبی در کربلا باشد و امام حسین علیه‌السلام را زیارت کند و نزد آن حضرت تا صبح بیتوته کند، خدا او را آغشته به خون امام حسین علیه‌السلام در زمره شهدا با آن حضرت محشور فرماید.

روز عاشورا:

اول؛ دست کشیدن از کسب و کار

در این روز سزاوار است شیعیان مشغول کاری از کارهای دنیا نگردند و برای خانه خود چیزی ذخیره نکنند و مشغول گریه، نوحه و مصیبت باشند و عزاداری حضرت امام حسین(ع) را بر پا کنند و اشتغال به ماتم داشته باشند به صورتی که در ماتم عزیزترین اولاد و اقوام خود اشتغال می‌ورزند.

از امام رضا(ع) روایت شده: هر که کوشیدن در حوائج خود را در روز عاشورا ترک کند و به دنبال کاری نرود، حق‌تعالی حوائج دنیا و آخرت او را برآورد و هرکه روز عاشورا، روز مصیبت و اندوه و گریه او باشد، حق‌تعالی روز قیامت را روز شادی و سرور و خوشحالی او گرداند و دیده‌اش در بهشت به ما روشن شود؛ هرکه روز عاشورا را روز برکت نامد و در آن روز برای منزل خود چیزی ذخیره کند، خدا آن ذخیره را برای او مبارک نکند و روز قیامت با یزید و عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد علیهم اللعنه محشور شود.

دوم؛ تسلیت گفتن به یکدیگر

یکدیگر را در مصیبت آن وجود مقدّس به این جملات تعزیت گویند: أَعْظَمَ اللّهُ أُجُورَنا بِمُصابِنا بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ، وَجَعَلَنا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثارِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الْإِمامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ؛ خدا مزدهای ما را به خاطر سوگواری‌مان برای حسین (درود بر او باد) بزرگ گرداند و قرار دهد ما و شما را از خون‌خواهانش به همراه ولی‌اش امام مهدی از خاندان محمّد (درود بر ایشان باد).

سوم؛ زیارت قبر امام حسین(ع)

گر کسی در این روز نزد قبر مطهّر آن حضرت باشد و مردم را آب دهد، مانند کسی است که لشگر آن جناب را آب داده باشد و با آن حضرت در کربلا حاضر بوده.

چهارم؛ هزار مرتبه لعن بر قاتلان امام حسین(ع)

هزار مرتبه بر قاتلان آن حضرت لعنت فرستاده و گفته شود: «اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَهَ الْحُسَینِ(علیه السلام)»

پنجم؛ خواندن هزار مرتبه سوره توحید

خواندن هزار مرتبه سوره «توحید» در این روز فضیلت فراوانی دارد. امام صادق(ع) در این باره فرموده است: «هر کس در روز عاشورا هزار مرتبه سوره «توحید» را بخواند، خداوند رحمان به وی نظر (رحمت) افکند و هر کس را که خداوند رحمان (با دیده رحمت) نظر کند، وی را مجازات نخواهد کرد.»

ششم؛ پرهیز از خوردن و آشامیدن

شایسته است که شیعیان در این روز بی‌آنکه قصد روزه کنند، از خوردن و آشامیدن امساک کنند؛ و در آخر روز، پس از عصر افطار کنند به غذایی که اهل مصیبت می‌خورند، مانند ماست یا شیر و امثال آن‌ها، نه مثل غذاهای لذیذ و جامه‌های پاکیزه بپوشند و به هیئت صاحبان مصیبت دگمه‌ها را بگشایند و آستین‌ها را بالا بزنند.

و علامه مجلسی در زاد المعاد فرموده: بهتر آن است که روز نهم و دهم را روزه نگیرد، زیرا بنی‌امیه این دو روز را برای برکت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه می‌داشتند و به دروغ، احادیث بسیار در فضیلت این دو روز و روزه آن‌ها را به حضرت رسول(ص) نسبت داده‌اند و از طریق اهل‌بیت احادیث بسیاری در مذمّت روزه این دو روز به ویژه روز عاشورا وارد شده و نیز بنی‌امیه علیهم اللعنه برای برکت، آذوقه سال را در روز عاشورا ذخیره می‌کردند.

هفتم؛ به یاد مصائب اهل حرم بودن در هنگام غروب

در پایان روز عاشورا سزاوار است یاد کردن حال اهل حضرت سیدالشهدا و دختران و اطفال آن حضرت که در این وقت، در سرزمین کربلا اسیر دشمنان گشته و به حزن و گریه مشغول بودند و مصائبی بر ایشان گذشت که در خاطر هیچ آفریده‌ای خطور نکند و قلم را تاب نوشتن آن نباشد.

هشتم؛ سلام بر رسول‌ خدا(ص) و سایر معصومین

پس‌ برخیز و به رسول خدا و علی مرتضی و فاطمه زهرا و امام مجتبی و سایر امامان از ذُریه سیدالشهدا سلام‌الله‌علیهم سلام کن و ایشان را بر این مصائب جانکاه با دل سوخته و چشم گریان تعزیت بگو و زیارت وارث را بخوان.

نهم؛ خواندن زیارت عاشورا

خواندن زیارت امام حسین(ع) معروف به «زیارت عاشورا» در این روز ثواب فراوانی دارد.

دهم؛ خواندن مقتل

سزاوار است در این روز مقتل بخوانند و یکدیگر را بگریانند. روایت شده: که چون حضرت موسی به ملاقات خضر و فرا گرفتن بعضی از حقایق از آن جناب مأمور شد، اول چیزی که در هنگام ملاقات بین ایشان مذاکره شد، این بود که خضر برای حضرت موسی مصائب و بلاهایی را که بر آل محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله وارد می‌شود ذکر کرد و هر دو گریستند و گریستن ایشان شدّت گرفت.