چگونه از بروز مسمومیت های دارویی پیشگیری کنیم
کارشناس مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه استفاده ناصحیح یا نگهداری نادرست دارو، با خطر بروز آسیب و حتی مسمومیت همراه است، مهم ترین راهکارهای پیشگیری از مسمومیت دارویی را بیان کرد.
مسمومیت دارویی
به گزارش پرتو جنوب به نقل از روابط عمومی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، دکتر «اسماء میرفردی» با تاکید بر اینکه ایجاد یک «فرهنگ ایمنی دارویی» نه تنها در سطح درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها، بلکه در منزل نیز ضروری است، افزود: خطاهای دارویی از قبیل تجویز نادرست، اشتباه در دُز، نگهداری نامناسب یا مصرف بدون آگاهی، از جمله علت های قابل‌پیشگیری آسیب‌های دارویی است، طبق یک بررسی، خطاهای دارویی رایج‌ترین منبع آسیب قابل‌پیشگیری برای بیماران است.
اصول پیشگیری
او در خصوص نگهداری ایمن داروها گفت: لازم است داروها در محلی خشک، خنک و دور از نور شدید و دور از دسترس اطفال و افراد ناتوان نگهداری شود و بهتر است در کابینت قفل‌دار یا جعبه‌ای که کودکان نتوانند آن را باز کنند نگهداری شود؛ همچنین داروها را در بسته‌بندی اصلی خود باقی بگذاریم و از انتقال به ظروف نامشخص یا بدون برچسب خودداری کنیم، زیرا خطای شناسایی دارو یکی از علت های رایج تماس با مراکز مسمومیت است.
مصرف آگاهانه دیگر تاکید کارشناس مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد مصرف داروها بود و در این زمینه اظهار کرد: بیمار یا مصرف‌کننده باید با نام دارو، دلیل مصرف، دُز و زمان مصرف به طور کامل آشنا باشد، در صورت وجود چند دارو، بررسی تداخل دارویی، تغییر وضعیت کلی (مانند بیماری‌های مزمن یا سالمندی) و حذف داروهای غیرضروری (به‌ویژه در سالمندان) اهمیت می‌یابد و از مصرف داروهایی که بدون نسخه است یا از دیگران گرفته شده خودداری شود، زیرا احتمال خطا و بروز مسمومیت افزایش می‌یابد.
مصرف دارو گروه‌های خاص
دکتر میرفردی کودکان را از جمله گروه های خاص در زمینه مصرف دارو عنوان کرد که در معرض خطر بروز مسمومیت دارویی هستند و گفت: نگهداری داروها در دسترس آنان، حتی برای مدت کوتاه، می‌تواند خطرآفرین شود، بنابراین توصیه می‌شود که داروها پس از مصرف، بی درنگ در مکان امن قرار گیرد و از قرار دادن دارو در معرض دید کودکان پرهیز شود.
او همچنین سالمندان و بیماران با مصرف چند دارو را دیگر گروه های در معرض خطر در این زمینه برشمرد و افزود: در سالمندان یا کسانی که به‌صورت هم‌زمان چند دارو مصرف می‌کنند (پلی‌فارماسی)، احتمال خطا، تداخل دارویی و بروز مسمومیت به‌مراتب بیشتر است، بنابراین لازم است فهرست دقیقی از داروها داشته و با کمک داروساز، داروهای تکراری یا غیرضروری بررسی و حذف شود، همچنین برای پیشگیری از خوردن دُز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو و یا قرار دادن قرص‌ها در داخل جعبه‌های مشخص و مخصوص تقسیم‌بندی شده (برحسب صبح، ظهر و شب) بهترین کار است و به یاد داشته باشیم نباید دارویی را بدون مشورت با پزشک یا داروساز شروع، متوقف یا تغییر داد.
در مواقع اضطراری چه باید کرد؟
کارشناس مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه لحظات اولیه پس از بروز مسمومیت، برای نجات فرد مسموم حیاتی است؛ اظهار کرد: پس از برخورد با موارد مسمومیت، به سرعت با تلفن ۱۹۰ و یا ۱۱۵ تماس بگیرید و آماده باشید که اطلاعات مربوط به سن و وزن فرد، نوع دارویی که مصرف شده، زمان مصرف، مقدار تقریبی و علائم مشاهده شده را ارائه دهید.
او افزود: تا رسیدن کمک تخصصی، از دادن هر ماده دیگر یا ایجاد استفراغ عمدی خودداری کنید، مگر دستور داده شود، زیرا ممکن است وضعیت را بدتر کند.
دکتر میرفردی یادآور شد: پیشگیری از مسمومیت دارویی نه تنها وظیفه مراکز درمانی، بلکه مسؤولیت جامعه، خانواده و هر فردی است که دارو مصرف می‌کند یا در اختیار دارد، بنابراین با اعمال این اصول نگهداری ایمن، مصرف آگاهانه، توجه ویژه به گروه‌های حساس و آمادگی برای مواقع اضطراری می‌توان سهم بزرگی در کاهش آسیب‌های دارویی داشت.
