خبرنگار، نه آچار فرانسه ارتباطات؛ نه بازیگر مراسم های نمایشی
به قلم: عادل پورشمسی
به گزارش پرتو جنوب به نقل از صحبت نیوز، خانه اول من است. روزنامه نگاری را از اینجا شروع کرده ام و همواره برایم خاص، خاطره انگیز و الهام بخش می نماید. وقتی گفتند برای روز خبرنگار یادداشتی بنویس، اول خواستم از همان جملات همیشگی شروع کنم؛ تبریک، تجلیل، تقدیر، خسته نباشید، لوح، گل، شیرینی… بعد منصرف شدم. نه اینکه تبریک نگوییم یا زحمت خبرنگار را نادیده بگیریم، اما واقعاً مگر در همین جمله های رسمی چیزی از حال و روز واقعی ما خبرنگارها پیدا می شود؟
بگذارید بی واسطه بگویم روز خبرنگار بیش از آنکه جشن باشد، آیینه ای است رو به روی خودمان برای دیدن زخم های کهنه، واقعیت های تلخ و مسیرهایی که هنوز کسی برای آسفالت کردنشان اراده نکرده است.
این روزها هر کس گوشی دارد، چند کانال زده خودش را «رسانه ای» می نامد. اشکالی ندارد، فضای رسانه باز شده، خوب هم هست. ولی یک نکته مهم را نباید فراموش کرد: خبرنگار با خبررسان فرق دارد، با گزارشگر جلسه فلان اداره فرق دارد، با ادمین کانال فلان مسئول هم فرق دارد. خبرنگاری شغل است، تخصص است، تعهد دارد، اخلاق دارد، خطر دارد.
وقتی همه را در یک ظرف می ریزیم، نتیجه اش می شود بی اعتمادی عمومی، لو رفتن منابع، خالی شدن معنای خبر و پایین آمدن شأن رسانه. خلاصه بگویم خبرنگار، خبرنگار است؛ نه «آچار فرانسه ارتباطات».
رسانه اگر از تغییر نترسد، زنده می ماند. و گرنه می شود آرشیوی از خاطرات. حالا دیگر همه چیز در لحظه رخ می دهد، همه چیز جلوی دوربین موبایل ثبت می شود، موج ها از دل فضای مجازی می آیند و رسانه های رسمی اگر نجنبد، فقط تفسیر کننده موجی می شوند که دیگران ساخته اند.
دوران «انحصار اطلاع رسانی» گذشته. حالا دور، دور صداقت، سرعت و اعتماد است. رسانه ای که نتواند خودش را با این سه تا هماهنگ کند، باخته. نه با فحش، نه با بایکوت، نه با بی توجهی به واقعیت می شود جلوی این تحول را گرفت. اگر درک نکنیم که «مردم» دیگر فقط مخاطب نیستند، تولید کننده اند، داورند، انتخاب گرند، فردا خیلی دیر است.
از هر خبرنگاری بپرسید «تکریم واقعی» یعنی چه؟ بعید است بگوید تقدیرنامه قاب دار، کارت هدیه، غذای رستوران، یا عکسی با فرماندار! همه ی اینها اگر چه بی اشکال اند، اما هیچ کدام جای یک «حق بیمه درست»، «امنیت شغلی»، «پاسخگویی مسئولان»، یا «دسترسی آزاد به اطلاعات» را نمی گیرند.
تکریم یعنی وقتی خبرنگاری برای گزارش می رود، تحقیر نشود. یعنی وقتی سوال سخت می پرسد، توبیخ نشود. یعنی وقتی دنبال یک پرونده می رود، به جای تهدید و فشار، همراهی ببیند.
اگر ادارات دولتی فقط قانون «دسترسی آزاد به اطلاعات» را درست اجرا کنند، بزرگترین هدیه ی روز خبرنگار را داده اند؛ حتی بدون روبان و بسته بندی.
روز خبرنگار را که از سر گذراندیم، کاش یک لحظه هم فکر کنیم به کسانی که بی دستمزد، بی قرار، بی حامی، با دوربین ساده یا گوشی قدیمی شان خبر ساخته اند. کاش مدیران بفهمند خبرنگاری، کارمندی در سیستم نیست؛ عشقی است که هر روز با واقعیت گره می خورد و اگر احترام نبیند، می شکند.
