ورژن جدید دهن بینی
نویسنده: سرهنگ دوم سعیده جمالزاده – معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی شهرستان فسا
برخی از مردم در جامعه ی امروزی، بدون اندیشیدن، به سخن رسانه ها اهمیت داده و عقیده خود قرار می دهند؛ این به معنای ورژن جدید دهن بینی است در عصر ارتباطات و رسانه.
دهن بینی صفت بسیار ناشایستی است به طوری که اگر به کسی بگوییم تو دهن بین هستی، دست کم، از این حرف ما ناراحت خواهد شد و شاید در مقابله، حرف ناشایست تر چه بسا حرکت غیر قابل پیش بینی هم از خودش نشان بدهد!
اما در جامعه امروز، حتی اگر سطحی هم بررسی کنیم – صرف انرژی و دقت زیاد نیازی نیست- با تعداد قابل توجهی افراد دهن بین مواجه می شویم. ادعای خود را از لغت نامه دهخدا و فرهنگ فارسی گواهی می کنم؛ قضاوت با شما:
لغت نامه دهخدا
دهن بین. آنکه درباره دیگران و بدی و خوبی آنان، خود نیندیشد و هر چه از هر که راجع به آنان شنود، عقیده خود قرار دهد. آن که به گفته این و آن عمل کند.
فرهنگ فارسی
(صفت) آن که به گفتار مردم اهمیت دهد.
نویسنده اگر بخواهد به ضرب المثل “در خانه اگر کس است یک حرف بس است” عمل کند، باید همین جا یادداشت خود را خاتمه دهد! چون معانی مورد اشاره از لغت نامه دهخدا و فرهنگ فارسی کاملا گویای آن است که برخی از مردم در جامعه ی امروزی، بدون اندیشیدن، به سخن رسانه ها اهمیت داده و عقیده خود قرار می دهند.
این به معنای ورژن جدید دهن بینی است در عصر ارتباطات و رسانه!!!
حتما توجه کرده اید که در برهه های مختلف زمانی، نوعی از مطالبه و خواسته، شبهه یا چالش، نوعی از طنز که به تمسخر گرایش دارد و …. بر سر زبان گروهی مردم قرار می گیرد؛ از مردم عامی گرفته تا خواص جامعه! تحصی لکرده یا فاقد تحصیلات دانشگاهی و …. این نشان از اثرگذاری عمیق رسانه بر اذهان آحاد مردم دارد یا همان دهن بینی! بدون کوچکتر خلاقیت یا تحلیل در تغییر مطالبه یا شبهه و چالش!
ادامه بحث را با روکش فرهیختگی دنبال کنید که با تعریف عملیات روانی شروع می کنم:
عملیات روانی، انجام یک سری تاکتیک و تبلیغات که منظور اصلی آن تاثیرگذاری بر عقاید، احساسات، تمایلات و رفتار یک گروه هدف است.
جالب اینکه که در اجرای بعضی از تاکتیک های عملیات روانی، روی دهن بینی مخاطب، حساب ویژه ای باز شده:
تکرار مداوم : یه دروغ رو هی تکرار کن، میشه باور!
دروغ بزرگ: دروغ هر چه بزرگ تر، باور پذیرتر!
برچسب زنی: واژه های مختلف را به صفات مثبت و منفی تبدیل کن و به آحاد یا نهادهای مختلف نسبت بده؛ دیگه اون اشخاص یا نهاد، احترامی در جامعه نخواهند داشت!
تحقیر و تمسخر: با مسخره کردن، طرف رو بی اثر کن.
شایعه پراکنی: شایعه بساز تا اعتماد مردم رو خراب کنی.
ترس یا امید کاذب: مردم رو بترسون یا با وعده های تو خالی سرگرم کن.
خب؛ حالا یه راهکار ساده برای دهن بین نبودن: هر چه بیشتر بدونی و دانسته هات رو تحلیل کنی، کمتر بازی میخوری.
ذکر چند مثال به پهنای تاریخ معاصر تا عصر حاضر تاثیر بهتری در رساندن مطلب دارد:
در زمان شاه قاجار که به تازگی چاه نفت در جنوب ایران کشف شده بود، نماینده بریتانیا یا همان روباه پیر! ببخشید انگلیس خودمان، برای تصرف بی سر و صدای نفت از آن منطقه، یک پیاله از نفت را خدمت پادشاه ایران بُرد و گفت: دولت بریتانیای کبیر برای جبران خوش خدمتی های پادشاه ایران! قصد دارد ایران را از دست این فاضلاب بدبو که از چاه های جنوب ایران بیرون زده، خلاص کند و هیچ پولی هم در ازای این خدمت از ایران نمی گیرد!!!
اما روحانیون و علمای آن زمان نهضت پرسشگری راه انداختند که اگر این فاضلاب دور ریختنی است، پس چرا دولت بریتانیا اطراف چاه ها را حصار کشیده و سرباز گذاشته اند؟! اگر فاضلاب است و به درد نخور، پس چرا آن را بار کشتی کرده و می برند؟ چرا در ایران امحا نمی شود؟!
با این اقدام، به مرور زمان، دست بریتانیای کبیر در دزدیدن نفت ایران رو شد.
در قرارداد استعماری ۱۹۱۹ نیز علما و روحانیون طلایه دار جلوگیری از استعمار ایران توسط کشورهای بیگانه بودند.
با این مثال هایی که برشمرده شد حتما متوجه شده اید که تخریب و بی اثر کردن جایگاه علما و روحانیت نزد مردم، برای رسیدن به اهدافی که تا کنون این جایگاه مانع آن بوده، توسط غول رسانه ای استعمارگر با جدیت دنبال می شود، با تکنیک هایی مانند برچسب زدن و …
انتقادسازنده و دلسوزانه برای آبادانی کشور عزیزمان ایران – که با مطالعه ی تاریخ متوجه می شویم در هیچ دوره ای مثل امروز آباد و پیشرفته نبوده- با دهن بینی که مقدمه ی تخریب است، تفاوت دارد. اندکی آشنایی با تاریخ معاصر، سواد رسانه و مهارت تفکر نقادانه، ما را از ورژن های قدیم و جدید دهن بینی که دور از شان فرهنگ اصیل ایرانی است، می رهاند.
