چرا مربیان باید از رده های پایه و مدارس فوتبال شروع کنند؟

به قلم محسن بابادی- کارشناس ورزشی پرتو جنوب

یکی از مهم ترین کار های مربیان رده های پایه خصوصا مدارس فوتبال، ایجاد علاقمندی در بازیکنان تازه وارد و افرادی است که نخستین جلسات یا ماه های تمرین را تجربه می کنند.

بسیاری مربیان فکر می کنند تنها با اجرای صحیح و اصولی تمرینات و اعمال شیوه های مدیریتی در رده های پایه می توانند به رشد و توسعه فوتبال و شخصیت بازیکنان کم سن و سال کمک کنند. در حالی که مهم تر از آن توجه به روحیات، احساسات، تربیت خانوادگی و اجتماعی بازیکنان، ایجاد علاقمندی میان آن ها و آموزش انواع و اقسام شیوه های تربیتی و رفتار درست به آن هاست تا بتوانند در کنار آموزش اصول فوتبال، راه و رسم زندگی و روح و هدف فوتبال و ورزش را بیاموزند.

پس بایست کاری کنند زمانی که بازیکن وارد مدرسه فوتبال شد، اهمیت ورزش به عنوان یکی از مهم ترین ارکان زندگی اش را لمس کند و تفریح، تربیت، سلامتی، دوست یابی، نظم، انضباط و همه چیز را در فوتبال بیابد و بیاموزد. اما این کار شگرد ها و راه و روش خود را می طلبد که بهتر است مربیان در این خصوص مطالعه نموده و از تجربیات بزرگان فوتبال و کسانی که عمرشان را در مدارس فوتبال و رده های پایه گذرانده اند استفاده کنند.

البته گذر زمان و کسب تجربه خیلی از مسایل را به مربیان جوان خواهد آموخت، اما به واسطه حساسیت کار با رده های پایه و اینکه آن چنان فرصت سعی و خطا نیست و مربی بایست کمترین اشتباه رفتاری و اخلاقی را به لحاظ سن و سال و حساسیت های روحی و جسمی بازیکنان داشته باشد، هیچ اشکالی ندارد یک مربی که احتمالا زمانی بازیکن نیز بوده و اکنون مدارک مربیگری را اخذ نموده، مدتی وردست یا کمک یک مربی باتجربه در رده های پایه کار کند. به اعتقاد بنده اگر یک مربی جوان بخواهد در آینده مربی آبدیده و کاملی شود، حتما می بایست ولو مدتی کوتاه در تمامی رده های پایه کار کند. از رده ۶ تا ۸ سال گرفته به بالا. هیچ ایرادی ندارد یک مربی برای افزودن دانش، تجربه و شناخت بهترش از فوتبال و شیوه های آموزش، ۳ تا ۵ سال وقت بگذارد از پایین ترین سطوح رده های پایه تا نوجوانان کار کند.

اگر یک مربی علاقمند به کار طولانی مدت در حیطه فوتبال بوده و بخواهد در آینده مربیگری اش جزییات کمتری را از قلم بیندازد، پله پله رشد کند و اصولی و محکم به سوی پیشرفت قدم بردارد، حتما بایست با تک تک رده ها مدتی کار کند. اما متاسفانه اکثر مربیان متمایل هستند یک شبه ره صد ساله را طی کرده و پس از یکی دو ماه کار با یک رده، با چند پله جهش به رده های بالاتر رفته و پس از آشنایی با دوستان و مدیران جدید در فوتبال، پس از یکی دو سال سر از رده امید یا بزرگسال در یک لیگ معتبر درآورده و به خیال خود رشد داشته و بسیاری از مربیان و هم دوره ای های خود را دور زده اند.

اما زهی خیال باطل که از همه جنبه ها کامل و مغزپخت نشده و با چند چالش و عدم توانایی در کنترل شرایط و بالطبع عدم موفقیت، ممکن است برای همیشه به جایگاه های پایین تر سقوط کرده و از طرفی چون دچار غرور، خودبزرگ بینی و به نوعی توهم شده اند، دیگر نمی توانند در رده های پایه یا لیگ های پایین تر با علاقمندی همچون گذشته کار کرده و نهایتا دلسرد و دلزده کم کم از حیطه مربیگری خارج و راه های دیگری را در زندگی برمی گزینند. اما مربیان جوان بدانند که پیشرفت یک شبه و چند رده ای، اصلا به صلاح آن ها نیست. چون ریزه کاری ها، زیر و بم آموزش و مهم تر از آن اصول روانشناسی و شیوه برخورد با بازیکنان به طور صحیح را فرا نگرفته و با دست خالی اما ادعایی زیاد به مربیگری رده های بالاتر رسیده اند.

پس بایست این موارد را آویزه گوش و تعقل را جایگزین احساسات در مسیر پیشرفت مربیگریشان کرده و اجازه دهند همچون آموزش بازیکنان که رده به رده و پلکانی صورت می‌گیرد، مربیگریشان نیز به همین شکل و مرحله به مرحله صورت پذیرد. البته ناگفته نماند که اگر یک مربی زیادتر از حد در رده های پایه کار کرد و احساس کرد نیاز به رشد و پیشرفت داشته و دیگر رده های پایه آن انگیزه و افزایش سطح دانش را برایش به همراه نداشته و در حال درجا زدن است و باید در رده های بالاتر کار کند، بایست این کار را زودتر انجام دهد که هم به خود و هم به رشد بازیکنان آسیب نرساند و حقی از دو طرف ضایع نشود.

اما اگر یک مربی هنوز نیامده و تجربه کسب نکرده دنبال کانال زدن و رابطه جهت جهش آنی باشد، اصلا توصیه نمی شود چنین کاری کند. البته بایست خاطرنشان کرد برخی مربیان صرفا برای رده های پایه ساخته شده و شاید هیچ گاه نتوانند در رده های جوانان، امید یا بزرگسالان کار کنند و حتی برخی مربیان دیگر نیز تنها مربی رده های جوانان، امید و بزرگسالان باشند.برخی دیگر از مربیان شاید فقط بتوانند در رده های بزرگسالان کار کنند. اما از هر طیف و گروهی که باشند، حتما بایست رده های پایه و ترجیحا تمامی آن رده ها را برای مدتی کوتاه تجربه کرده و مطمئن باشند از انجام این کار ضرر نکرده و عمرشان هدر نمی رود. بلکه یک سرمایه گذاری و زیرسازی قوی برای آینده مربیگریشان انجام داده اند.

پس ایجاد علاقمندی میان بازیکنان در رده های پایه نکته بسیاری مهمی است که تجربه و دانش خاص خود را می طلبد و از مهم ترین وظایف یک مربی در کنار آموزش اصول فوتبال است. مربی بایست از همه نظر الگو باشد و از طریق فوتبال راه و رسم جوانمردی و شیوه زندگی را به بازیکنان بیاموزد تا در کنار والدین و معلم در مدرسه، یکی از سه ضلع آموزش و پیشرفت بازیکنان باشد. خانواده نیز بدانند تنها تربیت آن ها و تجربیات اجتماعی در شکل گیری شخصیت و آینده فرزندانشان موثر نیست. بلکه فرستادن آنها به انواع کلاس های آموزشی و کار کردن زیر نظر مربیان آموزش دیده، مدرک دار و موجه سبب رشد و بالندگی و تربیت بهتر و دقیق تر فرزندانشان در زندگی فردی و اجتماعی خواهد شد.