سوگ در کودکان
به اهتمام: سمانه رعیت پیشه – مشاور و مددکار اجتماعی کلانتری ۱۲ معلم شهرستان فسا
وقتی کودک یا نوجوان یکی از عزیزانش را از دست می دهد، اغلب غم و اندوهش مورد توجه قرار نمی گیرد.
درباره بزرگسالان پنج مرحله سوگ” وجود دارد، اما کودکان احساسات را متفاوت از بزرگسالان نشان می دهند.
سوگ در کودکان به لحاظ عاطفی ، فکری ، جسمی و اجتماعی قابل بررسی است؛ سطح درک کودک از مرگ، رفتارهای واکنشی و نیازهای کودک بسته به سنش متفاوت است.
هر کودکی به روش منحصر به فردی سوگ از دست دادن شخص عزیزی را تجربه می کند؛ حتی کودکان مختلف در یک خانواده واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند.
کودکان طیف وسیعی از واکنش های احساسی و رفتاری را بروز می دهند. از جمله احساس غمگینی ،عصبانیت، اضطراب، افکار مداوم در مورد مرگ یا وجود احساس مبنی بر حضور فرد فوت شده که معمولا از جمله علائمی هستند که کودک از خود نشان می دهد.
نکته قابل توجه از نظر روانشناسی که باید آن را مد نظر قرار داد، سن کودک، سطح رشد، تجربیات قبلی زندگی، سلامت عاطفی قبل از سوگ و محیط خانوادگی و اجتماعی متفاوت است .
و اما برای کمک به کودک یا نوجوان که یکی از عزیزان خود را ازدست داده، والدین یا اطرافیان می توانند از موارد زیر برای کمک به آنها استفاده کنند:
از کلمات ساده برای صحبت در مورد مرگ استفاده کنید: وقتی به کودک یا نوجوانی می گویید که شخصی فوت شده ،آرام و مراقب باشید و از کلمات واضح و مستقیم استفاده کنید برای مثال خبر غم انگیزی دارم که باید بهت بگم. مادر بزرگ امروز از دنیا رفت. مکث کنید تا یک لحظه به فرزندتان فرصت دهید تا کلمات شما رادرک کند.
احساسات را در قالب کلمات بیان کنید: از بچه ها بخواهید که بگویند چه فکر و چه احساسی دارند و خودتان نیز بعضی از احساسات خود را بیان کنید، این باعث می شود بچه ها راحت تر احساس خود را به اشتراک بگذارند و از جملاتی از این قبیل بگویید : ” من می دونم که تو خیلی غمگینی .من هم ناراحتم .ما هر دو مادر بزرگ رو خیلی دوست داشتیم و او هم ما را دوست داشت.
به فرزندانتان بگویید چه انتظاری داشته باشد: اگر مرگ یکی از عزیزان به معنای تغییر در زندگی یا روال زندگی فرزندتان است توضیح دهید که چه اتفاقی خواهد افتاد. این به کودک شما احساس آمادگی می دهد .مثلا عمه سارا مثل مادر بزرگ تو را به مدرسه می برد.
وقایع را برای او توضیح دهید: به کودکان اجازه دهید در مراسم تشییع جنازه ، ختم یا مراسم یادبود شرکت کنند.از قبل به آن ها بگویید چه اتفاقی خواهد افتاد به عنوان مثال، بسیاری از افرادی که مادربزرگ رو دوست داشتند اونجا هستن، ما ممکن است با صدای بلند گریه زاری کنیم و در مورد زندگی مادربزرگ صحبت کنیم، ممکن است افراد حاضر در مراسم به ما بگویند برای از دست دادن شما متاسفم، می توانید بگوییم متشکرم یا ممنون که آمدی.
ممکن است لازم باشد درباره فرایند دفن کردن فرد فوت شده، توضیح دهید: به عنوان مثال بعد از تشییع جنازه، مراسم دفن کردن در یک قبرستان انجام می شه و مادربزرگ رو به خاک می سپریم و این مثل یک خداحافظی غم انگیزه و ممکنه گریه کنیم. باورهای خانواده خود را در مورد اتفاقاتی که پس از مرگ برای روح یک فرد می افتد به اشتراک بگذارید.
به فرزندتان نقش بدهید: داشتن یک نقش کوچک و فعال به بچه ها این امکان را می دهد که احساس کنند بخشی مهم از مسئله هستند و به آن ها کمک می کند تا با آن کنار بیایند.به فرزندتان اجازه دهید تا انتخاب کند که مایل به شرکت در مراسم است یا خیر.اگر مایل به شرکت بود می توان از او خواست تا شعری بخواند یا حتی مسئولیت پخش کردن دستمال را برعهده گیرد.
به فرزندتان کمک کنید تا آن شخص رابه خاطر بسپارد : در روزها و هفته های پیش رو فرزندتان را تشویق کنید که نقاشی بکشد یا داستان های خود را بنویسد. از صحبت در مورد فردی که فوت شده اجتناب نکنید. به اشتراک گذاشتن خاطرات شاد به التیام غم کمک می کند.
به کودک یا نوجوان آرامش و اطمینان دهید و توجه داشته باشیم که فرزندتان به طرق دیگر غمگین، نگران یا ناراحت به نظر می رسد.در مورد احساساتش بپرسید و گوش دهید؛ بگذارید فرزندتان بداند که بعد از مرگ یکی از عزیزان به زمان نیاز دارد.برخی از کودکان ممکن است در خواب مشکل داشته یا ترس و نگرانی داشته باشند.
بچه ها باید بدانند که این شرایط گذرا است.به آنها فرصت و مراقبت بیشتری بدهید و از همه مهمتر اینکه، دریافت خدمات مشاوره می توانند به کودکانی که نیاز به حمایت بیشتری دارند، کمک کند.
