آزادراه شیراز – اصفهان، گامی استراتژیک برای تکمیل کریدور شمال – جنوب
آزادراه شیراز – اصفهان به عنوان بخش مهمی از کریدور ترانزیت شمال – جنوب، با کاهش زمان سفر، مصرف سوخت و افزایش ایمنی، نقشی کلیدی در تسهیل حمل‌ونقل و رشد اقتصادی مناطق جنوبی ایفا می‌کند.
به گزارش پرتو جنوب به نقل از خبرگزاری مهر، با توجه به موقعیت ایران در منطقه و عبور کریدورهای شمال – جنوب و شرق – غرب از کشورمان، توسعه و تکمیل کریدورهای آزادراهی به منظور افزایش سهم ایران در بازار ترانزیت کالا و مسافر منطقه بسیار ضروری است، کریدور آزادراهی شمال – جنوب مرکز کشور به منظور ارتباط دریای خزر به خلیج فارس طراحی و در دست اجرا است و این کریدور از بندرانزلی آغاز و پس از عبور از شهرهای رشت، قزوین، تهران، اصفهان و شیراز به شهر بندری بوشهر منتهی می‌شود.
بر همین اساس، آزادراه شیراز – اصفهان بخشی مهم و تکمیل کننده پازل کریدور شمال به جنوب به‌شمار می‌رود و نقش هدایت ترانزیت را از مرکز کشور به سمت جنوب (بالعکس) برعهده دارد، این آزادراه به عنوان مسیری میان‌بر بین دو مرکز مهم استان‌های فارس و اصفهان را به هم متصل می‌کند و از سوی دیگر با توجه به کاهش چشمگیر طول مسیر (۱۳۴ کیلومتر فاصله شیراز – اصفهان) و زمان سفر (۱۲۰ دقیقه)، نقش به‌سزایی در کاهش ۱۳۶ میلیون لیتر مصرف سوخت (سالانه) ایفا می‌کند.
همچنین با توجه به مشخصات فنی بالای این محور نسبت به جاده قدیم، سبب افزایش ایمنی سفر و کاهش سوانح رانندگی در این بخش از کریدور شده است، از سوی دیگر با توجه به وجود دو قطب مهم گردشگری اصفهان و شیراز در این محور، بهره‌برداری از این آزادراه در توسعه صنعت ایرانگردی، گردشگری و توسعه اقتصادی منطقه بسیار مهم و حائز اهمیت است.
فقط ۴۰ درصد عوارض آزادراه شیراز – اصفهان وصول شد
در همین رابطه، رضا محمدیان مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری آزادراه شیراز – اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه «راه» مسیر توسعه است و «آزادراه» در مسیر توسعه قرار دارد و همواره ارتقا کمی و کیفی آزادراه شیراز – اصفهان را دنبال خواهیم کرد، گفت: قطعات ۱ تا ۶ این آزادراه در ۲۰ مهر ۱۴۰۲ توسط رئیس جمهور شهید دولت سیزدهم به افتتاح و بهره‌برداری رسید و پس‌از یک سال در ۲۳ مهرماه ۱۴۰۳ نرخ عوارضی آن تصویب شد.
وی با اشاره به مشکلات وصول عوارض ادامه داد: ۶ ایستگاه عوارضی در مسیر آزادراه فعال هستند و محاسبه به‌صورت پیمایشی انجام می‌شود. حداقل عوارض ۵ هزار تومان و حداکثر ۱۲۰ هزار تومان برای خودروهای سواری است. بااین‌حال، مشکل اصلی ما، نرخ پایین وصول عوارض است. در حال حاضر، تنها ۳۵ تا ۴۰ درصد از قبض عوارضی‌های صادرشده، وصول شد که این مبلغ فقط کفاف هزینه‌های نگهداری را می‌دهد و هنوز نتوانسته‌ایم بازگشتی برای سهامداران داشته باشیم.
وی افزود: در سال ۱۴۰۳، برای وصول عوارض نرخ جریمه‌ای در نظر گرفته نشد، اما در لایحه بودجه ۱۴۰۴، پیش‌بینی شده هنگام تمدید بیمه‌نامه یا شماره‌گذاری خودرو، ابتدا یابد بدهی عوارض آزادراهی پرداخت شود، همچنین اگر مجلس شورای اسلامی تصویب کند، از سال آینده نرخ عوارضی‌های از کارت‌های بانکی کسر شود که اگر این طرح تصویب شود، میزان وصولی ما می‌تواند به ۹۰ درصد برسد.
محمدیان درباره نقش خودروهای سنگین در این آزادراه گفت: این مسیر برای تردد خودروهای سبک و سنگین طراحی شده، اما بیشترین منفعت را کامیون‌ها دارند. این مسیر برای آنها حدود دو ساعت زمان صرفه‌جویی می‌کند و از هزینه سوخت و استهلاک آنها می‌کاهد. اما از سوی دیگر، استهلاک آزادراه را به‌شدت افزایش می‌دهد. اگر این روند ادامه پیدا کند، به‌جای پنج سال، ممکن است ظرف سه سال نیاز به بازسازی اساسی داشته باشیم.
ورود خودروهای سنگین کنترل و محدود می‌شود
وی افزود: برای کنترل وزن کامیون‌ها، سامانه «توزین در حرکت» طی شش‌ماهه نخست سال آینده راه‌اندازی خواهد شد. این سامانه که شامل دوربین، دکل و سنسورهای هوشمند است، تمامی کامیون‌هایی که بیش‌از ۲۵ تن بار دارند را شناسایی و به مسیرهای دیگر هدایت می‌کند. هدف ما جلوگیری از تردد این خودروهای سنگین در آزادراه است، زیرا فشار مضاعفی به مسیر وارد می‌کنند.
وی تاکید کرد: این آزادراه با طول ۲۲۰ کیلومتر، دارای حداکثر سرعت ۱۱۰ کیلومتر برای کامیون‌ها و ۱۲۰ کیلومتر برای خودروهای سواری است. عوارض تردد برای خودروهای سواری ۱۲۰ هزار تومان، کامیون‌ها ۳۵۰ هزار تومان و برای ماشین‌های تریلی ۶۰۰ هزار تومان تعیین شده است.
مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری آزادراه شیراز – اصفهان ادامه داد: آزادراه شیراز – بوشهر یکی از مسیرهای مهم ترانزیتی کشور است که نقش اساسی در جابه‌جایی محصولات پتروشیمی دارد، بر همین اساس، مذاکراتی با صنایع پتروشیمی انجام شده تا بخشی از سرمایه‌گذاری مورد نیاز این آزادراه را تأمین کنند، زیرا اغلب بارها مربوط به آنها است.
وی بیان کرد: قطعه ۷ دیرهنگام توسط وزارت راه به ما ابلاغ شد، قطعه ۸ هم الحاق شده است. هر دو تفاهم‌نامه مشارکت متفاوت است که ۷۰ درصد دولت و ۳۰ درصد شرکت بهره‌برداری است. ما پیشرفت را به ۵۰ درصد رساندیم، کارفرما برای تأمین مالی دیر عمل کرد، یک ملک به عنوان مولدسازی به ما داده‌اند.
این مقام مسئول ادامه داد: هم‌اکنون قطعه ۷ حدود ۶۵ درصد پیشرفت دارد و به‌دلیل وضعیت جوی و بارندگی‌های شدید عملیات اجرایی این قطعه تا پایان اسفندماه متوقف شده بود، بر همین اساس تکمیل این قطعه با تأخیر مواجه شد.
قطعه ۸، در انتظار کلنگ‌زنی
محمدیان افزود: قطعه ۸ که ۱۳ کیلومتر طول دارد، هنوز وارد مرحله اجرایی نشده و تنها قرارداد و توافقنامه سرمایه‌گذاری آن امضا شده، مسئولان پروژه امیدوارند این بخش در سال آینده وارد فاز عملیاتی شود. اجرای این قطعه، که در محدوده شهری شیراز قرار دارد، وابسته به تأمین مالی از سوی کارفرماست که تاکنون به نتیجه نرسیده است.
وی خاطرنشان کرد: به گفته کارشناسان، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های آزادراهی به دلیل بازده پایین و دوره بازگشت طولانی سرمایه، برای بخش خصوصی اقتصادی نیست. به‌عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار اگر ۸ هزار میلیارد تومان در آزادراه سرمایه‌گذاری کند، پس‌از ۱۴ سال می‌تواند آن را برداشت کند، که در شرایط تورمی کشور، از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نیست.
مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری آزادراه شیراز – اصفهان اظهار کرد: یکی دیگر از چالش‌های این محور، ضعف پوشش تلفن همراه در برخی بخش‌ها، به‌ویژه در قطعات ۱ و ۲ است که بیشترین نیاز به ارتباطات جاده‌ای دارد. با تلاش‌های انجام‌شده، میزان نقاط بدون آنتن از ۴۰ درصد به ۲۵ درصد کاهش یافته است، اما همچنان در برخی مناطق، دسترسی به ارتباطات مخابراتی با مشکل روبه‌رو است.
محمدیان همچنین به همکاری با پلیس برای کاهش تخلفات در آزادراه‌ها اشاره کرد و گفت: در ایام نوروز، «خودروهای شوتی» با سرعت‌های بسیار بالا و مسیرهای مارپیچ حرکت می‌کنند و حتی در برخی موارد در خلاف جهت حرکت می‌کنند. این وضعیت می‌تواند منجر به تصادفات شود. به همین دلیل، رایزنی‌هایی با پلیس انجام داده‌ایم تا برخورد جدی‌تری با این خودروها صورت گیرد.
وی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های مشترک با سازمان راهداری و پلیس راه، از شناسایی و متوقف شدن ۷۰۰ خودرو با پلاک‌های مخدوش طی پنج ماه گذشته خبر داد و گفت: این خودروها جریمه‌هایی بین ۳ تا ۱۰ میلیون تومان دریافت کردند.
محمدیان همچنین به مشکل پوشش پلاک خودروهای شوتی اشاره کرد و افزود: این خودروها معمولاً تخلفات زیادی انجام می‌دهند و پوشش پلاک‌ها موجب می‌شود که دوربین‌ها نتوانند آنها را شناسایی کنند؛ در حال حاضر، در وصول عوارض در تنگنا هستیم و عملاً جواب کار ما را نمی‌دهد.
وی توسعه گردشگری در آزادراه شیراز – اصفهان بیان کرد: ۵ نقطه گردشگری در این آزادراه پیش‌بینی شده که تاکنون ۲ نقطه به سرمایه‌گذاران واگذار شده که میانگین ۱۰ هکتار برای توسعه گردشگری هر پروژه در نظر گرفته‌ایم، همچنین بلافاصله پس‌از افتتاح سه جایگاه سوخت ثابت به همراه خدمات رفاهی مورد نیاز و سه جایگاه سوخت سیار در این آزادراه فراهم شد؛ البته ماشین‌های سواری با ۲۰ لیتر بنزین امکان پیمایش کل مسافت آزادراه را خواهند داشت.
مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری آزادراه شیراز – اصفهان در پایان با اشاره به لزوم تسریع در تأمین مالی قطعات ۷ و ۸ آزادراه، گفت: اگر دولت تأمین مالی این قطعات را تسریع کند، آمادگی داریم که آنها را در کمترین زمان ممکن به بهره‌برداری برسانیم، این امر به توسعه ترانزیت و کاهش ترافیک کمک خواهد کرد.
آزادراه شیراز – اصفهان، مسیر جدید برای تحول اقتصادی ایران
به گزارش مهر، آزادراه شیراز – اصفهان، که بخشی از کریدور ترانزیت شمال – جنوب کشور به شمار می‌آید، یکی‌از پروژه‌های مهم زیرساختی است که تأثیر چشمگیری در حمل‌ونقل کالا و مسافر ایران خواهد داشت. همچنین این آزادراه مسیر میان‌بر مهمی بین استان‌های فارس و اصفهان فراهم می‌کند.
بر اساس این گزارش، با کاهش چشمگیر طول مسیر و زمان سفر، این پروژه به‌طور مستقیم به کاهش ۱۳۶ میلیون لیتر مصرف سوخت سالانه کمک خواهد کرد. همچنین، آزادراه شیراز – اصفهان به دلیل ویژگی‌های فنی بالا، موجب افزایش ایمنی سفر و کاهش سوانح رانندگی در مقایسه با جاده قدیم شده است.
این آزادراه علاوه بر اهمیت ترانزیتی، در توسعه صنعت گردشگری و جذب مسافر به دو قطب گردشگری مهم ایران یعنی شیراز و اصفهان نیز تأثیرگذار است. تا کنون ۶ قطعه از ۸ قطعه این آزادراه به بهره‌برداری رسیده و در حال حاضر برای تکمیل قطعه ۷ و ۸ مشکلاتی در تأمین مالی وجود دارد که از طریق مولدسازی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی باید رفع شود.
همچنین عوارض تردد، این آزادراه با شش ایستگاه عوارضی، برای خودروهای سواری حداقل ۵ هزار تومان و حداکثر ۱۲۰ هزار تومان هزینه دارد. اما مشکل اصلی در وصول عوارض است که تنها ۳۵ تا ۴۰ درصد از قبض‌های صادرشده وصول می‌شود. در سال ۱۴۰۴، پیش‌بینی شده است که از طریق کارت‌های بانکی عوارض دریافت شود، که می‌تواند میزان وصول را به ۹۰ درصد افزایش دهد.
آزادراه شیراز – اصفهان منفعت بسیاری برای کامیون‌های ترانزیتی دارد، زیرا می‌تواند حدود دو ساعت زمان سفر را برای آنها کاهش دهد. این آزادراه با توجه به تردد سنگین کامیون‌ها، ممکن است به‌جای ۵ سال در بازه زمانی ۳ ساله به بازسازی شود، همچنین برای کنترل تردد کامیون‌های سنگین، سامانه «توزین در حرکت» طی ۶ ماه آینده راه‌اندازی خواهد شد.
با توجه به چالش‌های مختلف، از جمله ضعف پوشش تلفن همراه در برخی بخش‌ها، مدیرعامل این پروژه تأکید دارد که با تسریع در تأمین مالی قطعات باقی‌مانده، می‌توان در کوتاه‌ترین زمان ممکن قطعات ۷ و ۸ آزادراه شیراز – اصفهان را به بهره‌برداری رساند تا ترانزیت و توسعه اقتصادی منطقه تسهیل شود.
