اعتیاد به حشیش و گل در نوجوانی
تهیه و تنظیم: هانیه فهندژ سعدی – مرکز مشاوره آرامش پلیس فارس
مبدا اصلی رشد و پرورش ماده مخدر ماری که با نام های مختلف علف یا گل شناخته می شود، کشورهای آسیای شرقی بوده است ولی با این حال رشد این گیاه هیچ محدودیت مکانی ندارد.
سرعت رشد و پرورش این ماده اعتیاد آور در تمامی جوامع رو به گسترش است و از جمله گیاهانی است که از تمامی قسمت های آن برای تهیه مواد مخدر استفاده می شود.
حشیش و گل هر دو از گیاه شاهدانه به دست می‌آیند، اما گل به دلیل روش‌های جدید کشت، درصد بالاتری از ماده‌ی روان‌گردان THC دارد و اثرات آن شدیدتر و اعتیادآورتر از حشیش سنتی است. این ماده در کوتاه‌مدت، مصرف این مواد حالتی از سرخوشی کاذب و خنده‌های بی‌دلیل ایجاد می‌کند، اما هم‌زمان تمرکز، حافظه و واکنش‌های طبیعی را مختل می‌سازد. اضطراب، گیجی و حتی توهم نیز از پیامدهای شایع مصرف هستند.
در بلندمدت، خطر بسیار بیشتر است و چون در نوجوانان و جوانان مصرف و گستردگی بیشتری دارد، فرد را دچار افت تحصیلی، کاهش توانایی یادگیری، افسردگی، اضطراب مزمن و بی‌انگیزگی و بی هدفی می نماید و این تنها بخشی از پیامدهای مصرف مداوم در سنین پایین است.
حقیقت این است که نه حشیش بی‌ضرر است و نه «گل». هر دو می‌توانند آینده‌ی یک نوجوان را به خطر بیندازند. تصور «تجربه‌ای ساده» تنها یک فریب است؛ مسیری که شروعش آسان و برگشت از آن دشوار است.
پیشگیری تنها با آگاهی و گفت‌وگوی صادقانه در خانواده ممکن می‌شود. فراهم کردن فضاهای سالم برای هیجان و انرژی نوجوان، بهترین راه برای دور نگه داشتن او از این خطر پنهان است.
ویژگی‌های روان‌شناختی مصرف‌کنندگان
تجربه هیجان و لذت آنی: ماده‌ی THC موجب افزایش دوپامین می‌شود که حس سرخوشی موقت ایجاد می‌کند.گرایش به اجتناب از هیجانات منفی: بسیاری از افراد برای فرار از اضطراب، افسردگی یا استرس به مصرف روی می‌آورند.اختلال در کارکرد شناختی: مصرف مداوم باعث کاهش توجه، تمرکز و حافظه‌ی کاری می‌شود که در عملکرد تحصیلی و شغلی اثرگذار است. وابستگی روانی: فرد احساس می‌کند بدون مصرف قادر به آرامش یا لذت‌بردن از زندگی نیست.
نشانه‌های بالینی وابستگی به حشیش و گل
وسوسه‌ی ذهنی و فکری نسبت به مصرف
کاهش کنترل بر میزان یا دفعات مصرف
بروز علائم ترک: تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، اضطراب، کاهش اشتها
افت عملکرد فردی و اجتماعی
تشدید اختلالات همراه (افسردگی، اضطراب اجتماعی، حملات پانیک یا حتی روان‌پریشی در افراد مستعد)
پیامدهای روانی و اجتماعی
روان‌شناختی: کاهش انگیزش، بی‌تفاوتی، افت در توانایی حل مسئله و تصمیم‌گیری
اجتماعی: انزوای اجتماعی، کاهش روابط سالم، افزایش تعارضات خانوادگی
بیشتر بخوانید:
ماده اعتیاد آور گل؛ خطری پنهان و جدی
رشدی : در نوجوانان می‌تواند بر رشد مغزی و شکل‌گیری هویت تأثیر منفی بگذارد
رویکردهای درمانی برای روان‌شناسان
مصاحبه انگیزشی (MI): کمک به افزایش انگیزه در مراجع برای تغییر رفتار.
رفتاردرمانی شناختی (CBT): شناسایی و اصلاح باورهای ناکارآمد و الگوهای رفتاری مرتبط با مصرف.
مدیریت اضطراب و هیجان: آموزش مهارت‌های آرام‌سازی و مقابله با استرس.
گروه‌درمانی: تقویت حمایت اجتماعی و کاهش احساس تنهایی.
کار با خانواده: آموزش به والدین و نزدیکان درباره نحوه برخورد صحیح با فرد مصرف‌کننده.
جمع‌بندی
از منظر روان‌شناختی، حشیش و گل می‌توانند چرخه‌ای از وابستگی روانی و اختلالات هیجانی ایجاد کنند که درمان آن نیازمند ترکیبی از رویکردهای انگیزشی، شناختی-رفتاری و حمایتی است. نقش روان‌شناس نه‌تنها در درمان فرد مصرف‌کننده بلکه در آموزش خانواده و پیشگیری در جامعه بسیار حیاتی است.
