چگونه منصفانه از همسرم انتقاد کنم؟

گردآورنده: کارمند رتبه ۱۵ “مرضیه خداهمتی” – کارشناس اداره مشاوره و مددکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی پلیس فارس

 

بعضی از زن و شوهر ها فکر می کنند که چون با هم ازدواج کرده و صمیمی هستند، می توانند با هر لحنی با همسرشان صحبت کنند.

انتقاد یعنی حمله مستقیم به شخصیت همسر

انتقاد با کلمه “تو” شروع می شود.

در انتقاد ما طرف مقابلمان را کاملا متهم می کنیم و در مورد شخصیتش قضاوت می کنیم.

زبان انتقاد از همسر، زبان تو است

تو درک نداری

تو خرید نکردی

تو منو با بقیه مقایسه می کنی

تو اصلا به من فکر من هستی

تو بچه رو زدی

تو خیلی بی ملاحظه ای

تو که می دونستی من جلسه دارم

تو باید تا حالا لباس های من رو می شستی

پیشنهاد دکتر گاتمن زوج درمانگ

گاتمن پیشنهاد می کند که به جای انتقاد از همسرمان شکایت کنیم.

شکایت یعنی اینکه به جای زیر سوال بردن شخصیت به یک رفتار خاص گیر بدهیم.

ضمن اینکه شکایت با کلمه “من” شروع می شود.

شکایت های پشت سر هم

البته بعضی وقت ها چند تا شکایت پشت سر هم دقیقا مثل انتقاد کردن رفتار آسیب زا و منفی است.

یعنی اینکه یک طرف قضیه ، شروع می کند شکایت کردن از تمام رفتارهایی که از اول ازدواج تا حالا از آنها ناراحت است.

تفاوت شکایت و انتقاد

تفاوت شکایت و انتقاد این است که انتقاد خیلی مبهم است ؛ یعنی معلوم نیست شما دقیقا چه چیزی از طرف مقابل می خواهید:

«تو اصلا به فکر من نیستی»

اما شکایت صراحت بیشتری دارد و دقیقا معلوم است که چه حوزه ای از رفتار طرف مقابل را در بر می گیرد.

«از اینکه امروز توی جمع با من شوخی دستی کردی اعصابم بهم ریخته شده»

زبان شکایت از همسر، زبان من است

من ناراحتم می دونی چرا «از اینکه امروز توی مهمانی جلوی چشم دیگران بحث آشپزی بد مرا پیش کشیدی ناراحتم» .

من اعصابم خورد شده می دونی چرا «من دوست داشتم که امروز تو هم لباس هام رو میشستی تا توی جلسه مرتب تر به نظر بیام» .

من از شما عصبانی هستم.

من حس خوبی ندارم.

من حالم خوب نیست.

سرزنش و تحقیر

سرزنش خیلی به انتقاد نزدیک است.

اما در سرزنش ما واقعا شروع می کنیم به فحاشی کردن و خرد کردن شخصیت طرف مقابل ، جملاتی مثل «خفه شو احمق!» ، «بدبخت خسیس» ، «بی عرضه بی دست و پا چلفتی» دقیقا قلب طرف مقابل را نشانه می روند.

شوخی های خصمانه

بعضی از شوخی های خصمانه هم دقیقا کار سرزنش را انجام می دهند و به همان اندازه منفی هستند . بعضی از زن و شوهر ها فکر می کنند که چون با هم ازدواج کرده و صمیمی هستند، می توانند با هر لحنی با همسرشان صحبت کنند، اما در واقع نیاز به احترام یکی از نیازهای روان شناختی همه انسان ها در همه موقعیت هاست و ربطی به زن و شوهر بودن ندارد.

استفاده از زبان بدن در جهت سرزنش همسر

غیر از فحاشی کردن، کارهای دیگری هم برای سرزنش کردن طرف مقابل می شود انجام داد!

مسخره کردن و استفاده از زبان بدن – یعنی پوزخند زدن یا برگرداندن نگاه – دو تا از معمول ترین این کارها هستند.

تحقیر

یعنی به صورتی رفتار کنید که گویی شما بهتر (برتر) از دیگران هستید.

جان می گوید : «تحقیر یعنی با همسرتان از بالا صحبت کردن ، توهین کردن یا مثل رئیس رفتار کردن . این مورد نه تنها باعث شکست روابط می شود بلکه با معاینه فرد تحقیر شونده می توان تعداد بیماری های عفونی که در ۴ سال آینده ممکن است مبتلا شود را نیز پیش بینی کرد» .

جبهه گیری و حالت تدافعی

بالاخره وقتی از یک طرف انتقاد می شود یا کسی را سرزنش کنند، او هم ساکت نمی ماند . د معمول ترین حالت او هم جبهه گیری می کند و سرزنش را با سرزنش جواب می دهد. جبهه گیری واقعا می تواند یک زندگی زناشویی را فلج کند. مشاجره که بالا می گیرد، واقعا دیگر کسی روی منطق حرف نمی زند و فقط خرد کردن طرف مقابل اهمیت دارد.

انواع جبهه گیری

شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت

مخالف با تمام حدس های همسر

تکرار حرف های گذشته

حالت تدافعی

اگر شما در معرض حملات کلامی همسرتان باشید ، تمایل به دفاع کردن از خودتان کاملا طبیعیو قابل درک به نظر می رسد.

اگر چه ممکن است شما حالت تدافعی را واکنشی طبیعی و بر حق تلقی کنید اما بدانید که حالت تدافعی نه تنها به درگیری پایان نمی بخشد بلکه بر عکس سطح تنش را افزایش می دهد.

پادزهر حالت تدافعی

پادزهر حالت تدافعی این است که ما حداقل مسئولیت بخشی از مشکلات را بپذیریم .

اشکال مختلف حالت تدافعی

خشم به جا

واکنش حمله متقابل

نقش قربانی بی گناه بازی کردن همراه با ناله کردن

دیگران را مقصر دانستن مصداق جبهه گیری و حالت تدافعی

افراد معمولا از این روش برای سرزنش شریک زندگی خود و شانه خالی کردن از مسئولیت استفاده می کنند. به بیان بهتر، وقتی اتفاق نامناسبی رخ می دهد، فرد بلافاصله می کوشد آن را به گردن دیگری بیندازد و خود را مبرا از مسئولیت نشان دهد. مثلا اگر دیر به پرواز رسیده اند، در این وضعیت، گویی که دو جبهه شکل می گیرد و هر کسی در سنگ خود به دفاع از خود می پردازد.

زن به شوهر می گوید: «اگر از مسیر اتوبان می آمدی پرواز را از دست نمی دادیم» و مرد نیز با ناراحتی می گوید: «همه اش تقصیر توست که دو ساعت وقت تلف کردی برای بستن چمدان ها»