تأثیر غذاهای دریایی بر سلامتی

سجاد خوش بین- کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان آباده

مصرف غذاهای دریایی از اهمیت ویژه ای برای بدن برخوردار است و می تواند تاثیرات مختلفی بر سلامتی افراد بگذارد. گوشت آبزیان کم چرب و سرشار از امگا ۳ و دیگر املاح معدنی است و نباید از مصرف آنها غافل نشوید.

غذاهای دریایی ارزش غذایی بسیار بالایی دارند. آبزیان منبع خوبی از پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا بوده و حاوی مقادیر کافی از اسیدهای آمینه ضروری هستند که با میزان اسید آمینه ضروری گوشت قرمز برابری می­ کند. پروتئین گوشت ماهی در مقایسه با سایر پروتئین های حیوانی در وزن برابر مقدار مشابه ­ای پروتئین با کیفیت بالا دارد. گوشت ماهی علی رغم اینکه از نظر اسیدهای آمینه ضروری و پروتئین با کیفیت بالا، منبع غنی به شمار می رود، حاوی کلسترول و چربی اشباع نیست و از سویی به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع امگا-۳ با جلوگیری از لخته شدن خون در داخل عروق در بهبود سلامت قلب و سیستم عروقی بدن بسیار مفید است.

گوشت آبزیان منبع بسیار خوبی از مواد معدنی مختلف مانند ید، سلنیم، آهن، کلسیم و منیزیم است و از نظر ویتامین های A و D و همچنین ویتامین های محلول در آب به ویژه ویتامین B12 غنی است. وجود ویتامین B12 در خونسازی و عملکرد طبیعی سیستم عصبی ضروری است. گوشت ماهی برخلاف گوشت حیوانات خونگرم، منبع خوبی از ویتامین D است و توجه به دریافت آن در همه گروه های سنی به ویژه کودکان در سنین رشد، بسیار ضروری است.

دیگر مواد معدنی مانند آهن، منیزیم، گوگرد، روی، فلوئور و پتاسیم نیز در گوشت ماهی یافت می شود.

سلنیم یکی از عناصر ضروری و مهم برای متابولیسم و سیستم ایمنی بدن است که در حفاظت سلول ­ها و بافت های بدن نقش قابل توجهی دارد. به طوری که این ماده با اثر آنتی اکسیدانی خود، نقش چشمگیری در پیشگیری از سرطان دارد و در جلوگیری از تاثیر سموم بر کبد موثر است. میگو و ماهی به لحاظ دارا بودن سلنیم نسبت به گوشت قرمز و مرغوب، برتری دارند.

آبزیان همچنین منبع بسیار عالی از فسفر هستند که ماده مغذی فسفر همراه با کلسیم در تشکیل استخوان و بهبود رشد ضروری است.

اسیدهای چرب غیراشباع که از سرعت هضم بالایی نیز برخوردار هستند، در ماهی به میزان زیادی وجود دارد. (ماهی منبع غنی از اسیدهای چرب غیراشباع است که این نوع چربی قدرت هضم پذیری بالایی دارد). وجود اسید چرب غیر اشباع امگا-۳ مانند DHA و EPA در گوشت و روغن آبزیان، یک عامل مهم و اساسی در تبدیل ماهی و سایر آبزیان به غذای سالم شده است.

اسیدهای چرب غیر اشباع امگا-۳ در ماهی و میگو نقش ضد التهابی دارند و در پیشگیری از اختلالاتی مانند ورم مفاصل، آرتروز و التهاب روده نقش دارند. مصرف ماهی و قرار دادن آن در برنامه غذایی روزانه، باعث کاهش خطر گرفتگی عروق کرونر قلب و سکته مغزی می شود.

اسید چرب امگا-۳ مانند DHA و EPA تأثیر ویژه ای در کاهش بیماری های روانی و افسردگی، کاهش سردردهای میگرنی، آلزایمر و اختلالات بیش فعالی در کودکان دارد، بنابراین در حفظ سلامت مغز و سیستم عصبی بدن نقش دارد و در افزایش ضریب هوشی کودکان نقش دارد. علاوه بر این، به دلیل اینکه بیماری های مشترک بین انسان و آبزیان بسیار پایین تر از بیماری های مشترک بین انسان و دام است، گوشت آبزیان سالم تر از گوشت دام و طیور است.

درصد اسیدهای چرب غیراشباع در ماهیان آب شور، بیشتر از ماهیان آب شیرین است. ماهیان چرب مانند ساردین دارای مقادیر زیادی ویتامین محلول در چربی هستند. ماهیان خانواده کپور نیز غنی از فسفر هستند. سرانه مصرف آبزیان در ایران ۲/۱۰ کیلوگرم است که بیشترین میزان مصرف آن در مناطق ساحلی شمالی و جنوبی کشور است.

از علل مصرف پایین ماهی و عدم استقبال مصرف آن، طعم و بوی خاص ماهی است که برای برخی از افراد نامطلوب است. می توان هنگام پخت ماهی از ادویه جات معطر مانند پودر آویشن، مرزه، ترخون، ریحان و سایر سبزی های معطر استفاده کرد که بوی نامطلوب ماهی کاهش یابد.