مدیریت استرس

به قلم: فاطمه پرهیزگار – مشاور و مددکار اجتماعی کلانتری ۱۱ شهرستان خفر

مدیریت استرس و سایر موضوعات مرتبط با استرس مانند مقابله با استرس و روش های کاهش استرس و عوامل استرس زا و استرس شغلی، از جمله بحث‌های رایجِ روزگار ما هستند.
زندگی مدرن، شهرنشینی و تکنولوژی‌های جدید تولید که پس از انقلاب صنعتی فراگیر شدند، سبک زندگی ما را به کلی تغییر دادند و بسیاری از ویژگی‌های سبک زندگی جدید، برای ما تنش زا و تنش آفرین بوده است.به همین علت، رایج است که بیماری های ناشی از استرس را در گروه بیماری‌های سبک زندگی طبقه بندی می کنند.
امروزه ما استرس را در انواع ترکیب ‌ها به‌کار می‌بریم: استرس کودکان، استرس شغلی، استرس امتحان، استرس مالی، استرس بارداری، استرس پرواز، استرس سخنرانی و استرس رانندگی، تنها نمونه‌هایی از کاربرد استرس در عبارت‌ها و گفتگوهای روزمره هستند.
بعد از آشنایی با تعریف استرس، خواهیم دید که بسیاری از این اصطلاحات دقیق نیستند و ما ضمن نادیده گرفتن برخی از مصداق‌های استرس، موارد نامربوط و متفاوت بسیاری را هم اشتباهاً به عنوان استرس در نظر می‌گیریم. منطقی است که قبل از بحث در مورد مدیریت استرس، تعریف استرس و معنی کلمه استرس را بدانیم و ریشه آن را بشناسیم :
-پذیرش استرس به عنوان بخشی ضروری از زندگی و پاسخ مهم بدن و ذهن انسان به محیط
-درک دقیق تعریف استرس به عنوان برایند تعامل انسان و محیط
-درک اینکه مدیریت استرس به معنای مقابله با استرس و حذف استرس نیست، بلکه به معنای مواجهه با استرس و کنترل استرس و هدایت آن است.
اگرچه عامه مردم استرس را به معانی متفاوتی به کار می‌برند، به خوبی مراقب باشیم که در درس مدیریت استرس، بین استرسور (عوامل ایجاد استرس)‌ و استرس (پاسخ بدن به این عوامل)‌ تفکیک و تمایز قائل شویم. اینکه هر رویداد تا چه حد به ما استرس وارد می‌کند، تابع ذهن ما و باورها و ارزش‌های ما نیز هست.
حتماً از زمان مدرسه به خاطر دارید که بعضی دانش آموزان، خوشحال و خندان، کارنامه‌ معدل ۱۰ خود را به خانه می‌بردند و دانش آموزانی دیگر، با دیدن معدل ۱۹، چنان به هم می‌ریختند که قدرت شنوایی و بینایی خود را هم از دست می‌دادند.
بنابراین، نمی‌توان به سادگی، رویدادها را از لحاظ استرس زا بودن با هم مقایسه کرد. باید بدانیم که در مورد چه کسی و چه فرهنگی و حتی چه جنسیتی و چه سنی حرف می زنیم.
روش های کاهش استرس را نمی‌توانیم به تکنیک های غلبه بر استرس مثل گرفتن دوش آب سرد، تنفس بهتر، خوردن ماست و مواردی مانند این‌ها محدود کنیم. مواردی مثل مدیریت خشم، نقش تغذیه در استرس و نوشیدنی ها و غذاهای استرس زا (به طور خاص کافئین و قهوه)، اثر سر و صدا بر روی استرس ما، تاثیر سیگار بر افزایش استرس، کاهش استرس با ورزش و سایر بحث‌های مشابه، همگی زیرمجموعه‌ ی همین درس روش های کاهش استرس محسوب می‌شوند.